Gìn giữ và lan tỏa dân ca Ví, Giặm – mạch nguồn văn hóa trên quê hương Đại thi hào Nguyễn Du

Trên quê hương Đại thi hào Nguyễn Du, giữa nhịp sống hiện đại đầy sôi động, những làn điệu dân ca Ví, Giặm vẫn ngân vang, thấm đẫm hồn quê xứ Nghệ. Với tình yêu và niềm tự hào sâu sắc, người dân Hà Tĩnh – từ các nghệ nhân cao tuổi đến những em học sinh nhỏ tuổi – đang chung tay gìn giữ, lan tỏa giá trị của di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Những câu lạc bộ dân ca, những tiết học, buổi giao lưu hay hội thi được tổ chức khắp nơi đã và đang góp phần đưa Ví, Giặm sống mãi trong lòng mỗi người dân xứ Nghệ, trở thành nét đẹp văn hóa không thể phai mờ trong dòng chảy thời gian.Không chỉ tồn tại như một giá trị nghệ thuật, dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh đã và đang được gìn giữ, phát huy bằng tình yêu, niềm đam mê và trách nhiệm của các nghệ nhân, các cấp chính quyền cùng cộng đồng. Hàng trăm câu lạc bộ dân ca được duy trì hoạt động đều đặn; những lớp học, buổi sinh hoạt chuyên đề và các cuộc giao lưu, biểu diễn được tổ chức thường xuyên đã góp phần “thổi hồn” cho làn điệu quê hương thêm ngân vang, lan tỏa. Trong hành trình ấy, ngành giáo dục Hà Tĩnh đóng vai trò đặc biệt quan trọng khi đưa dân ca Ví, Giặm đến gần hơn với thế hệ trẻ – những người sẽ tiếp nối, giữ gìn di sản văn hóa dân tộc. Nhận thức sâu sắc về ý nghĩa của việc bồi dưỡng tình yêu quê hương, niềm tự hào văn hóa cho học sinh, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Tĩnh đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo các trường học đẩy mạnh việc dạy và học dân ca. Nhiều trường học trong tỉnh đã thành lập câu lạc bộ dân ca, tổ chức các tiết mục biểu diễn Ví, Giặm trong các hoạt động ngoại khóa, hội diễn văn nghệ, hoặc lồng ghép vào nội dung giáo dục địa phương từ bậc tiểu học đến trung học phổ thông.Tại Trường Tiểu học Cương Gián 1 (xã Cổ Đạm, huyện Nghi Xuân), Câu lạc bộ Dân ca Ví, Giặm do tổ Âm nhạc phụ trách đã trở thành điểm sáng trong phong trào bảo tồn và phát huy giá trị dân ca. Cô giáo Nguyễn Thị Thu Hiền – Tổng phụ trách Đội, chia sẻ: “Chúng tôi muốn các em học sinh không chỉ biết hát, mà còn cảm nhận được cái hồn, cái đẹp của dân ca quê hương.” Với tâm huyết ấy, mỗi tuần, câu lạc bộ đều tổ chức một buổi sinh hoạt, giảng dạy các làn điệu dân ca dưới sự hướng dẫn của Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Trọng Tuấn – người thuộc thế hệ gạo cội trong làng Ví, Giặm Nghệ Tĩnh.Không chỉ là buổi học, đó còn là những giờ phút thăng hoa, nơi các em nhỏ được đắm mình trong lời ca, điệu ví, được lắng nghe câu chuyện về nguồn cội của từng làn điệu. Bạn Chu Nhật Anh, học sinh lớp 5, chia sẻ: “Em rất yêu thích dân ca Ví, Giặm. Ở nhà, ông bà, bố mẹ thường hát cho em nghe những câu dân ca. Khi được các nghệ nhân trực tiếp dạy hát, em thấy rất vui và tự hào về văn hóa quê hương mình.”Không chỉ dừng lại ở việc dạy hát, nhiều trường học trên địa bàn Hà Tĩnh như Trường THCS Nguyễn Trãi, Trường Tiểu học Cương Gián 1 còn tổ chức các cuộc thi tìm hiểu, sưu tầm tác phẩm dân ca Ví, Giặm, các buổi giao lưu với nghệ nhân hoặc những tiết học trải nghiệm, qua đó giúp học sinh hiểu sâu hơn về giá trị nghệ thuật và nhân văn của di sản văn hóa này.Thực hiện các nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Tĩnh về bảo tồn và phát huy giá trị Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, thời gian qua, chính quyền địa phương đã có nhiều chính sách thiết thực nhằm đưa dân ca trở lại đời sống, đặc biệt là trong môi trường giáo dục và cộng đồng. Các liên hoan, hội thi dân ca được tổ chức thường niên; nhiều nghệ nhân được tôn vinh, ghi nhận, góp phần lan tỏa tinh thần yêu dân ca trong mọi tầng lớp nhân dân.Từ những nỗ lực ấy, dân ca Ví, Giặm – di sản phi vật thể đại diện của nhân loại – đã và đang tiếp tục khẳng định sức sống mãnh liệt trong lòng người dân Hà Tĩnh. Những câu hát mộc mạc, trữ tình không chỉ là niềm tự hào của vùng đất Nghệ Tĩnh mà còn là biểu tượng cho tình yêu quê hương, cho sức mạnh gìn giữ cội nguồn văn hóa Việt Nam.Dân ca Ví, Giặm hôm nay không chỉ vang lên trên sân khấu, mà còn ngân nga trong tâm hồn của lớp lớp học sinh, thế hệ trẻ – những người sẽ tiếp nối hành trình giữ gìn, lan tỏa và làm rạng danh di sản quê hương Đại thi hào Nguyễn Du trên bước đường hội nhập và phát triển.