Ngay trong dịp nghỉ lễ Phục sinh tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump bất ngờ công bố danh sách 8 hình thức mà ông gọi là “gian lận phi thuế quan” trong thương mại toàn cầu.

Sáng 21/4 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ đăng tải một thông điệp dài trên mạng xã hội Truth Social, cáo buộc các đối tác thương mại quốc tế đang sử dụng những thủ thuật "phi thuế quan" để lách luật, bóp méo cạnh tranh và làm tổn hại nghiêm trọng đến lợi ích kinh tế của Mỹ.

Thông điệp được đưa ra đúng vào Chủ nhật Phục sinh, chỉ vài ngày trước khi Mỹ bước vào các vòng đàm phán thương mại quan trọng với Nhật Bản và Hàn Quốc. Động thái này được giới chuyên gia nhận định là một "cú đánh phủ đầu" có tính toán nhằm gây áp lực lên các đối tác trước bàn đàm phán, theo Times of India.

Đứng đầu danh sách là hành vi thao túng tiền tệ, tiếp theo là việc áp dụng thuế giá trị gia tăng (VAT) được thiết kế như thuế quan trá hình, và các trợ cấp xuất khẩu.

Ông Trump cũng chỉ trích mạnh việc bán phá giá dưới giá thành, cùng với các trợ cấp chính phủ khiến cạnh tranh trở nên thiếu công bằng. Ngoài ra, ông lên án những tiêu chuẩn nông nghiệp mang tính bảo hộ như việc EU cấm ngô biến đổi gen, và cả các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe mang tính cản trở, ví dụ “bài kiểm tra bóng bowling” của Nhật Bản.

Đặc biệt, ông cảnh báo về tình trạng giả mạo, vi phạm bản quyền và đánh cắp sở hữu trí tuệ - mà ông cho là gây thiệt hại lên tới 1.000 tỷ USD mỗi năm cho nước Mỹ. Cuối cùng là hành vi chuyển tải hàng hóa nhằm lách thuế quan, một chiêu trò phổ biến trong chiến tranh thương mại.

Ông Trump khẳng định các hành vi này không chỉ làm xói mòn năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Mỹ mà còn “đe dọa nguyên tắc công bằng trong thương mại quốc tế”.

Danh sách nói trên được đưa ra ngay trước thềm vòng đàm phán thứ 2 giữa Mỹ và Nhật Bản vào ngày 24/4, và với Hàn Quốc trong hai ngày 24-25/4. Theo giới phân tích, đây là thông điệp cảnh báo rõ ràng rằng Mỹ dưới thời ông Trump sẽ không dễ dàng nhượng bộ trước các rào cản thương mại "tinh vi" từ phía đối tác.

Trước đó, vào ngày 9/4, ông Trump thông báo tạm hoãn áp thuế đối ứng trong 90 ngày với phần lớn các đồng minh thương mại, trừ Trung Quốc, để “tạo không gian đàm phán”. Trong thời gian này, các quốc gia liên quan chỉ phải chịu mức thuế tạm thời 10%.

Ngược lại, quan hệ thương mại Mỹ - Trung Quốc tiếp tục leo thang căng thẳng. Sau khi ông Trump nâng mức thuế với hàng hóa Trung Quốc lên tới 245%, Trung Quốc đã tuyên bố tăng thuế đối với toàn bộ hàng Mỹ nhập khẩu lên 125% từ ngày 12/4, đồng thời phớt lờ bất kỳ đợt áp thuế nào tiếp theo từ phía Mỹ.

Theo Bloomberg, Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết việc tiếp tục tăng thuế là “không còn ý nghĩa kinh tế”, khi mức thuế hiện nay đã vượt quá khả năng hấp thụ của thị trường.

Bộ Thương mại Trung Quốc cũng chỉ trích Mỹ đang biến chính sách thuế thành “một công cụ cưỡng ép mang tính chính trị hơn là kinh tế”, và gọi đây là “trò chơi con số không đáng tin cậy”.