Xung đột Nga - Ukraine có thể bước vào một chương mới cuộc họp cấp cao tiềm năng giữa hai bên tại Istanbul ngày 15/5, nơi Moskva và Kiev được kỳ vọng nối lại đối thoại sau hơn 3 năm giao tranh khốc liệt. Tuy nhiên, sự hoài nghi và mâu thuẫn lợi ích khiến triển vọng hòa bình vẫn rất mong manh.

Sau hơn 3 năm xung đột khốc liệt, tia hy vọng về một giải pháp hòa bình giữa Nga và Ukraine có thể đang dần hé lộ tại Thổ Nhĩ Kỳ, theo báo Izvestia của Nga ngày 13/5. Thông tin về cuộc gặp tiềm năng ở Istanbul vào ngày 15/5 tới đây, theo đề xuất của Tổng thống Nga Vladimir Putin, đang thu hút sự chú ý đặc biệt của giới quan sát quốc tế. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Ukraine, ban đầu bày tỏ mong muốn về một lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày bắt đầu từ ngày 12/5, đã thay đổi lập trường sau lời kêu gọi "ngay lập tức" chấp nhận đàm phán từ Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tuyên bố sẵn sàng đến Istanbul, mở ra cơ hội cho những cuộc đối thoại trực tiếp.

Dù vậy, Phó Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Konstantin Kosachev bày tỏ sự lạc quan thận trọng khi trao đổi với Izvestia. Ông Kosachev nhắc lại kinh nghiệm từ vòng đàm phán Istanbul trước đó, nơi mà theo ông, hai bên đã đạt được những tiến triển đáng kể và thậm chí phái đoàn Ukraine đã ký tắt một văn kiện trước khi bị rút lui.

"Nhưng nếu phái đoàn Ukraine đến các cuộc đàm phán này với nhiệm vụ từ bỏ những tối hậu thư và tìm kiếm tiếng nói chung, tôi tin rằng chúng ta có thể tiến xa hơn nữa so với những gì chúng ta đã làm vào tháng 3/2022", ông Kosachev nhấn mạnh. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng bối cảnh hiện tại đã có nhiều thay đổi so với thời điểm đó, cả trên chiến trường lẫn trong vị thế chung của Ukraine.

Trong khi đó, giới phân tích lại tỏ ra hoài nghi về khả năng đạt được đột phá thực sự. Tigran Meloyan, nhà phân tích tại Trung tâm Nghiên cứu Địa Trung Hải thuộc Trường Kinh tế Cao cấp Moskva, nhận định rằng việc Moskva đề xuất Istanbul chỉ là địa điểm cho các cuộc gặp cấp kỹ thuật, không phải cấp nguyên thủ quốc gia. Ông Meloyan nghi ngờ động thái của phía Ukraine có thể chỉ là một "biện pháp PR" hướng tới Tổng thống Trump: trọng tâm của Kiev có thể là làm chệch hướng tiến trình đàm phán trong khi cố gắng thể hiện hình ảnh tốt nhất trước Washington.

Lời kêu gọi "ngay lập tức" đàm phán của Tổng thống Trump cũng gây ra những lo ngại nhất định cho các nỗ lực hòa bình khác của Châu Âu. Đặc biệt, nó có thể làm suy yếu nỗ lực thuyết phục Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga nếu Moskva từ chối các sáng kiến hòa bình. Hiện tại, Ủy ban Châu Âu đang thảo luận về các hạn chế đối với dự án Nord Stream 2, trong khi Vương quốc Anh cũng đang chuẩn bị các lệnh trừng phạt bổ sung.

Rõ ràng, con đường dẫn đến hòa bình giữa Nga và Ukraine vẫn còn đầy chông gai và ẩn chứa nhiều yếu tố khó đoán định. Cuộc gặp tiềm năng ở Istanbul, dù ở cấp độ nào, vẫn mang một tia hy vọng mong manh về việc khởi động lại tiến trình đối thoại. Tuy nhiên, sự khác biệt sâu sắc trong lập trường của hai bên, cùng với những toan tính chính trị của các cường quốc bên ngoài, cho thấy rằng một giải pháp toàn diện và bền vững có lẽ vẫn còn là một mục tiêu xa vời. Dẫu vậy, việc các bên ngồi vào bàn đàm phán, dù với mục đích gì, vẫn là một bước đi cần thiết để tìm kiếm một lối thoát cho cuộc xung đột đẫm máu này.